Σταυρός-Ρουσάνο

Το βουνό που ορθώνεται στη βορειοδυτική χερσόνησο του νησιού της Ιθάκης ονομάζεται Νήιο. Στη βορειοανατολική του πλαγιά βρίσκεται χτισμένο το όμορφο χωριό της Εξωγής. Το πιθανότερο όμως είναι ότι το βουνό κατοικήθηκε πρώτα στη νοτιοδυτική πλευρά του που από τα μεσαιωνικά χρόνια ονομαζόταν Ρουσάνο. 

Για το Ρουσάνο διαβάζουμε τα εξής στο βιβλίο του αείμνηστου Ανδρέα Αναγνωστάτου "Η Εξωγή στο Χώρο και στο Χρόνο":

ΡΟΥΣΑΝΟ : Η τοποθεσία στο Ν.Δ. μέρος του Νήιου σε απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων από το σημερινό χωριό, συνυφασμένη με τη νεώτερη ιστορία της Εξωγής καθώς αποτέλεσε τον πρόδρομο του σημερινού οικισμού. Το βουνό Ρουσάνο ορθώνεται απότομα από τη θάλασσα σε υψόμετρο μέχρι τα 500 μέτρα και ασφαλές καταφύγιο για τους κατοίκους του. Μέρος εύφορο με άφθονο νερό πηγή-πηγάδι, προστατευμένη και δυσπρόσιτη φιλοξένησε τους Εξωησάνους στο πέρασμα των αιώνων και μέχρι να εξαλειφθεί η πειρατεία. Ακόμα και σήμερα παρά την εγκατάλειψη είναι ορατά τα σημάδια της ανθρώπινης παρουσίας.Αμπέλια, λαχανόκηποι, ελιές, στάνες μαρτυρούν τον ανθρώπινο μόχθο για την επιβίωση και οι καλλιέργειες διατηρήθηκαν μέχρι τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Τα ερείπια ενός αρχαίου τείχους στη θέση Κάστρο επιβεβαιώνουν τη διαδοχική και συνεχή κατοίκηση της περιοχής. Δεν είναι γνωστά πολλά πράγματα γι αυτό, αλλά μάλλον περιέζωνε μια αρχαία ακρόπολη.Ο Αρχιδούκας Σαλβατώρ αναφέρει "...στις παρυφές του όρους Εξωγής βορείως του λιμένος Πόλις επί της οποίας και αρχαία ακρόπολις, κοινώς Παλιόκαστρον". Η ονομασία που επικράτησε είναι "Ρουσάνο" (ουδέτερο). Προέρχεται πιθανότατα από τη λέξη Ε-ρισάνος, (στη διαθήκη Προσαλέντη το 1585 αναφέρεται ως Ρισάνο) κατοικος της Ερίσσου, επαρχίας της Κεφαλληνίας απέναντι από την τοποθεσία Ρουσάνο και αναφέρεται και ως παραφθορά της ονομασίας Ιερουσαλήμ ως ασθενής όμως εκδοχή.

Το Ρουσάνο συνδεόταν μέσω μονοπατιών με την Εξωγή και με το Σταυρό, καθώς οι κάτοικοί τους είχαν (και έχουν ακόμα) περιουσίες και καλλιέργειες εκεί. Επίσης, οι μύλοι της Εξωγής πιθανότατα τροφοδοτούνταν με σιτάρι που δουλευόταν στο Αλώνι που υπάρχει ακόμα στο Ρουσάνο.

Η διαδρομή που προτείνουμε στην περιγραφή αυτή, ξεκινά από το κεφαλοχώρι του Σταυρού και ακολουθεί μια ευχάριστη και σκιερή διαδρομή μέσα από κυπαρισσόδασος με ομαλό ρυθμό ανόδου μέχρι το Ρουσάνο. Η διαδρομή δεν είναι παντού σαφής γι αυτό και παραθέτουμε αρκετά χαρακτηριστικά σημάδια για να μη χαθεί όποιος θέλει να τη δοκιμάσει. Η διαδρομή, αν γίνει καλοκαίρι, προτείνουμε να ξεκινήσει νωρίς το απόγευμα. Η συνολική διάρκειά της είναι περίπου μία ώρα και η συνολική απόσταση 2,5χλμ. Η μέγιστη υψομετρική διαφορά ανάμεσα στα σημεία της είναι 170μ. Στη διαδρομή έχουμε ξεχωρίσει μερικά σημεία τα οποία είτε είναι σημαντικά σημάδια είτε αξίζει να τα προσέξουμε. Στο τέλος της περιγραφής υπάρχει λίστα με το ακριβές στίγμα και υψόμετρο των σημείων αυτών. Τέλος όλα περιγράφονται σε αρχείο τύπου .kml το οποίο μπορούμε  να ανοίξουμε με το Google Earth.

Περιγραφή πορείας

Η πορεία ξεκινά από την πλατεία του Σταυρού. Βλέποντας το πάρκο προχωράμε στο αριστερό μέρος στην αρχή του ασφαλτόδρομου για την παραλία της Πόλης αλλά προσέχουμε να μπούμε κατ’ευθείαν στην απότομη κατηφόρα, εφαπτόμενη στο πάρκο, η οποία θα μας οδηγήσει στην αρχή του μονοπατιού.

Κατεβαίνοντας από το Σταυρό

Μετά από 250 μέτρα θα συναντήσουμε ένα γεφυράκι πάνω από ένα ρέμα και μια μεγάλη συκιά αφού το περάσουμε  (Σημείο 1).

Σημείο 1 - Γεφυράκι

Σημείο 1 - Συκιά

Συνεχίζουμε μέχρι να συναντήσουμε το χωματόδρομο Καλύβια-Πόλη. Από την απέναντι μεριά του δρόμου θα δούμε δύο πηγάδια (Σημείο 2)

Σημείο 2 - Πηγάδια

Προχωράμε 15μ αριστερά από τα πηγάδια πάνω στο χωματόδρομο μέχρι να βρούμε ένα ξύλινο πορτόνι. Απέναντι από το πορτόνι είναι η αρχή/συνέχεια του μονοπατιού (Σημείο 3)

  

Σημείο 3 - Πορτόνι

Ανεβαίνουμε 50μ μέχρι να δούμε ένα άλλο μονοπάτι να έρχεται από δεξιά (Σημείο 4)

Σημείο 4

Συνεχίζουμε  όπως στη δεύτερη φωτογραφία με πορεία νοητά παράλληλη με το χωματόδρoμο που έχουμε αφήσει στα αριστερά μας. Η επόμενη διασταύρωση είναι στα επόμενα 50μ περίπου  (Σημείο 5).

Σημείο 5

Εδώ έχουμε δύο επιλογές. Δεξιά το μονοπάτι είναι σχετικά ανοιχτό και σαφές (Χάρτης Google κίτρινη διαδρομή), αλλά ανηφορικό, χωρίς σκιά και «σκαλωμένο» με πέτρες και θα μας οδηγήσει με έντονη ανάβαση κατ’ευθείαν στο σημείο 12 (Αμπέλι) πού είναι πολύ κοντά στο οροπέδιο με το Αλώνι, ο οποίος είναι και ο τελικός προορισμός της πορείας προς το Ρουσάνο. Στην περιγραφή που κάνουμε, θα αναφερθούμε στη δεύτερη επιλογή προς τα αριστερά (Χάρτης Google κόκκινη διαδρομή), η οποία μπορεί να είναι μακρύτερη , αλλά είναι πιο ομαλή και σκιερή.

Μπαίνουμε λοιπόν σε ένα ελαφρά κατηφορικό μονοπάτι που περνά μέσα από ένα όμορφο και σκιερό δάσος με κυπαρίσσια και ελιές. Στα 180μ από τη διασταύρωση θα βρούμε ένα πρόχειρο πορτόνι από σύρμα. Το έχουν βάλει βοσκοί για να εμποδίζουν τα ημιάγρια κατσίκια που βόσκουν ελεύθερα στο βουνό από το να βγαίνουν προς τα σπίτια και τις καλλιέργειες και να κάνουν ζημιές. Το ανοίγουμε, περνάμε και το ξανακλείνουμε. (σημείο 6).

Σημείο 6 - Πορτόνι βοσκού

Το ίδιο θα κάνουμε και όποτε βλέπουμε ξανά ίδια «εμπόδια». Σε 100μ από το πορτόνι του βοσκού θα φτάσουμε σε άλλη μια διασταύρωση (Σημείο 7).

Σημείο 7

Αριστερά κατεβαίνει για την παραλία της Πόλης. Εμείς συνεχίζουμε δεξιά και ελαφρώς ανηφορικά. Η διαδρομή είναι ευχάριστη και σκιερή μέσα στο δάσος. 

Στο πρώτο «ξέφωτο» έχουμε  την ευκαιρία για μια πρώτη πανοραμική θέα προς την παραλία της Πόλης  (Σημείο 8).

Σημείο 8

Συνεχίζουμε και αφού περάσουμε άλλο ένα πορτόνι βοσκού:

Φτάνουμε σε ένα δεύτερο «ξέφωτο» με ακόμα πιο πανοραμική θέα προς την Πόλη (Σημείο 9).

Σημείο 9 - Θέα προς Πόλη

Η απόσταση ανάμεσα στα σημεία 8 και 9 είναι 270μ.

Συνεχίζουμε το ανηφορικό μονοπάτι που γίνεται λίγο ασαφές μέχρι μετά από 170μ στο σημείο 10 στο οποίο η κατεύθυνσή μας θα αλλάξει από νοτιοδυτική σε βόρεια-βορειοδυτική. Επίσης θα έχουμε πλέον θέα προς την Κεφαλονιά και το Φισκάρδο:

Σε 200μ θα φτάσουμε σε ένα ανοιχτό οροπέδιο με ελιές (Σημείο 11).

Σημείο 11 - Οροπέδιο με ελιές

Στα δυτικά-νοτιοδυτικά μας η θέα προς την Κεφαλονιά είναι απρόσκοπτη:

Στα βόρεια και βορειοανατολικά το βουνό σχηματίζει δύο ομαλές κορυφές. Το οροπέδιο του Ρουσάνου βρίσκεται ανάμεσά τους.

Στο σημείο αυτό, το μονοπάτι χάνεται. Θα πρέπει να συνεχίσουμε ανεβαίνοντας μία μία τις λαχίδες σημαδεύοντας το διάσελο ανάμεσα στις κορυφές. Έχουμε το νου μας δεξιά να συναντήσουμε ένα περιφραγμένο αμπέλι. Περιμένουμε να το δούμε μετά από 180-200μ από τη μέση του οροπεδίου με τις ελιές και σε υψομετρική διαφορά με αυτό 40μ:

Στο σημείο αυτό (Σημείο 12) ξαναξεχωρίζει σχηματισμένο το μονοπάτι:

Σημείο 12

Η πορεία είναι πότε μονοπάτι και πότε σκαρφάλωμα λαχίδων. Όσο ανεβαίνουμε τις λαχίδες, αξίζει να ρίξουμε μια ματιά στη θέα πίσω μας:

Η πορεία μας θα περάσει και από ένα σημείο με πυκνή βλάστηση. Σε 200 περίπου μέτρα από το σημείο 12 φτάνουμε στο οροπέδιο του Ρουσάνου (σημείο 13).

Σημείο 13

Σε περίοπτη θέση με θέα προς το Φισκάρδο προς τα βορειοδυτικά και την κορυφή του βουνού της Εξωγής με το μοναστήρι (Περναράκια) στα βόρεια βρίσκεται σχηματισμένο ένα αλώνι:

Αλώνι

Θέα προς Φισκάρδο από το αλώνι

Μείνετε για λίγο εδώ, θαυμάστε τη θέα ή βρείτε μια σκιά να ξεκουραστείτε. Με βάση το αλώνι, μπορούμε να κάνουμε κάποιες μικρές εξερευνήσεις γύρω του. Ένα κατηφορικό μονοπάτι ξεκινάει από τη βόρεια μεριά του:

Το ακολουθούμε για 400μ. Θα μας οδηγήσει στα χαλάσματα ενός σπιτιού με πολύ ωραία θέα προς την Κεφαλονιά και τα Περναράκια (Σημείο 14):

Το μονοπάτι αυτό συνεχίζει έχοντας πολλές διακλαδώσεις προς τη ράχη του βουνού της Εξωγής και τα ερείπια από τους μύλους που βρίσκονταν εκεί. Μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε τη χρησιμότητα της σύνδεσης ανάμεσα στους μύλους και το αλώνι. Αυτά τα μονοπάτια όμως θα τα αφήσουμε για εξερεύνηση άλλη φορά. 

Λίστα σημείων:

Αρχείο .kml: https://dl.dropboxusercontent.com/u/77759673/Stavros-Rousano.kml

1-ΓΕΦΥΡΑΚΙ

38.4470N 20.64351E ΥΨΟΜ: 68μ

2-ΠΗΓΑΔΙΑ

38.44686N 20.64238E ΥΨΟΜ: 76μ

3-ΠΗΓΑΔΙΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ - ΑΡΧΗ

38.44678N 20.64220E ΥΨΟΜ: 76μ

4-ΤΡΙΣΤΡΑΤΟ

38.44705N 20.64154E ΥΨΟΜ: 97μ

5-ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ

38.44673N 20.64103E ΥΨΟΜ: 98μ

6-ΠΟΡΤΟΝΙ ΒΟΣΚΟΥ

38.44536N 20.63996E ΥΨΟΜ: 83μ

7-ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ ΓΙΑ ΠΟΛΗ

38.44462N 20.63942E ΥΨΟΜ: 76μ

8-ΘΕΑ ΠΡΟΣ ΠΟΛΗ 1

38.44374N 20.63836E ΥΨΟΜ: 89μ

9-ΘΕΑ ΠΡΟΣ ΠΟΛΗ 2

38.44209N 20.63632E ΥΨΟΜ: 123μ

10-ΣΗΜΕΙΟ ΣΤΡΟΦΗΣ ΠΡΟΣ ΕΛΑΙΩΝΑ ΔΕΞΙΑ

38.44081N 20.63553E ΥΨΟΜ: 125μ

11-ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΕ ΕΛΙΕΣ ΚΑΙ ΛΑΧΙΔΕΣ

38.44219N 20.63363E ΥΨΟΜ: 160μ

12-ΕΥΡΕΣΗ ΜΟΝΟΠΑΤΙΟΥ ΑΠΟ ΕΛΙΕΣ ΜΕ ΑΜΠΕΛΙ ΣΤΑ ΔΕΞΙΑ

38.44375N 20.63355E ΥΨΟΜ: 200μ

13-ΑΛΩΝΙ

38.44552N 20.63285E ΥΨΟΜ: 235μ

14-ΕΡΕΙΠΙΑ ΣΠΙΤΙΟΥ ΜΕ ΘΕΑ ΦΙΣΚΑΡΔΟ

38.44723N 20.63310E ΥΨΟΜ: 220μ