Το δίκτυο μονοπατιών της Ιθάκης μεγαλώνει

Το δίκτυο μονοπατιών της Ιθάκης διευρύνεται διαρκώς, συνεχίζοντας μια όμορφη ιστορία που πάει αρκετά πίσω στο χρόνο, τουλάχιστον τριάντα χρόνια πριν, όταν κάποιοι άνθρωποι - που τότε ίσως είχαν θεωρηθεί γραφικοί – ξεκίνησαν μία σχεδόν μοναχική προσπάθεια καθαρισμού και αναβίωσης παλιών μονοπατιών, που ο χρόνος και η φύση είχαν εξαφανίσει. Σιγά-σιγά, δεν άργησε να γίνει αντιληπτή και από επίσημους φορείς, όπως ο Δήμος Ιθάκης, η πολλαπλή αξία και χρησιμότητα του ανοίγματος των μονοπατιών. Έτσι, εδώ και αρκετά χρόνια ο δήμος Ιθάκης έχει αναθέσει σε ιδιωτικές εταιρείες τη διάνοιξη, διαμόρφωση, καθαρισμό και σηματοδότηση κάποιων από αυτά τα παλιά μονοπάτια, τοποθετώντας παράλληλα ειδικές πινακίδες στην είσοδό τους. Κατά τη διαδικασία αυτή, δεν έλειψαν και οι αστοχίες. 

Για παράδειγμα, ένα από τα πρώτα μονοπάτια που «υπέστησαν» τη διαδικασία αυτή, ίσως να μην τη χρειαζόταν καν. Ήταν το μονοπάτι που συνδέει την Ανωγή με το Κιόνι, ένα μονοπάτι μήκους πέντε χιλιομέτρων, που ήταν ήδη ανοιχτό, καθαρό και ευκολοδιάβατο. Οι αρμόδιοι έκριναν ότι αυτό το μονοπάτι έπρεπε να πλακοστρωθεί. Το μονοπάτι όχι μόνο πλακοστρώθηκε χωρίς να χρειάζεται, αλλά αυτό έγινε και με έναν απολύτως διεκπεραιωτικό τρόπο που έπληξε τόσο την αισθητική όσο και την ασφάλειά του. Οι επόμενες προσπάθειες, σε άλλα μονοπάτια, αποδείχθηκαν καλύτερες και λιγότερο επεμβατικές. 

Η ουσία πάντως είναι, πως αυτή τη στιγμή μπορούμε να μιλάμε για ένα δίκτυο μονοπατιών μήκους δεκάδων χιλιομέτρων που καλύπτουν όλα τα γούστα και όλες τις απαιτήσεις. Αυτό όμως που πρέπει να γίνει αντιληπτό, είναι ότι με τα μονοπάτια δεν αρκεί μία εφάπαξ ενασχόληση, καθώς αυτά χρειάζονται συνεχή επίβλεψη, καθαρισμό και έλεγχο της σηματοδότησης ώστε να είναι διαρκώς προσβάσιμα και ασφαλή. Θεωρούμε πως, αντί να γίνεται περιστασιακά ανάθεση σε ιδιωτικές εταιρείες, το ιδανικό θα ήταν να δημιουργηθεί, με πρωτοβουλία του Δήμου Ιθάκης, ένα μόνιμο συνεργείο από κατοίκους του νησιού που θα είναι υπεύθυνο για τη δουλειά αυτή. Και οι λόγοι είναι πολλοί. Και θέσεις εργασίας θα ανοίξουν στο νησί και τα λεφτά θα επιστρέφουν στην τοπική κοινωνία και θα υπάρχει μόνιμη φροντίδα των μονοπατιών

Το πιο εκτεταμένο δίκτυο μονοπατιών είναι αυτό που διατρέχει το βουνό της Εξωγής - το πιο όμορφο και πιο πράσινο βουνό της Ιθάκης - και θα σας μεταφέρουμε συνοπτικά την εμπειρία μας από κάποιες από τις διαδρομές που περιλαμβάνει. Σε μεταγενέστερες αναρτήσεις που θα κάνουμε, θα αναφερθούμε πιο αναλυτικά σε κάθε μία διαδρομή ξεχωριστά,  με πολλές φωτογραφίες και οδηγίες

Για καλύτερο διάβασμα του χάρτη, επισημαίνουμε τα εξής: Η κόκκινη διαδρομή οδηγεί από την Εξωγή στο Σταυρό μέσω Ρουσάνου, διατρέχοντας την κορυφογραμμή του βουνού. Η μπλε διαδρομή είναι το ανατολικό μονοπάτι που οδηγεί από το Ρουσάνο πίσω στην Εξωγή κινούμενο σε χαμηλότερο υψόμετρο. Η πορτοκαλί διαδρομή δείχνει το δυτικό μονοπάτι που ξεκινά από το Ρουσάνο κινούμενο βόρεια και το οποίο δεν καταφέραμε ακόμη να ολοκληρώσουμε και να χαρτογραφήσουμε. Οι πράσινες διαδρομές είναι τα τμήματα των διαδρομών που γίνονται πάνω σε ασφαλτόδρομο

α) Εξωγή – Μύλοι – Παναγία στα Περναράκια – Ρουσάνο – Σταυρός

Η διαδρομή αυτή έχει συνολικό μήκος περίπου 6 χιλιόμετρα. Ξεκινά από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο χωριό της Εξωγής. Είναι μια απότομη ανάβαση καθώς, μέσα από μία διαδρομή 1,2 χιλιομέτρων, ανεβαίνουμε από το υψόμετρο των 370 μέτρων σε υψόμετρο 520 μέτρων. Αφού φτάσουμε στο βόρειο μύλο, κινούμαστε προς το νότιο  και στη συνέχεια προς την εκκλησία της Παναγίας. Πρόκειται για μια σχεδόν οριζόντια διαδρομή πάνω στην κορυφογραμμή του βουνού της Εξωγής, συνολικού μήκους 1,5 χιλιομέτρου, με απεριόριστη θέα. Στη συνέχεια, ακολουθεί κατάβαση προς το οροπέδιο του Ρουσάνου. Από το υψόμετρο των 500 μέτρων κατεβαίνουμε στα 200 μέτρα μέσω μιας διαδρομής μήκους 2,5 χιλιομέτρων. Τέλος, ακολουθούμε το μονοπάτι προς το Σταυρό, μια ελαφριά κατάβαση μήκους 1,5 χιλιομέτρου, που μας οδηγεί στην πλατεία του χωριού

Μία άλλη εναλλακτική πρόταση είναι, μόλις φτάσουμε στο Ρουσάνο, αντί να συνεχίσουμε προς το Σταυρό, να επιστρέψουμε στην Εξωγή από το μονοπάτι μήκους 2,5 χιλιομέτρων που διατρέχει το ανατολικό τμήμα του βουνού (το οποίο απεικονίζεται με μπλε χρώμα). Το μονοπάτι αυτό συναντά στο τέλος του τον ασφαλτόδρομο που οδηγεί στην Εξωγή και μετά από μια διαδρομή 500 μέτρων πάνω στον ασφαλτόδρομο (που απεικονίζεται με πράσινο χρώμα) φτάνουμε στα πρώτα σπίτια του χωριού. Περνάμε μέσα από το χωριό και μετά από άλλα 500 μέτρα φτάνουμε στο σημείο από το οποίο ξεκινήσαμε. Το συνολικό μήκος της εναλλακτικής διαδρομής είναι λίγο μεγαλύτερο – κοντά στα 8 χιλιόμετρα – αλλά έχει το πλεονέκτημα ότι μας οδηγεί στο σημείο από το οποίο ξεκινήσαμε

Παρατηρήσεις:  Η διαδρομή συνολικά είναι ευκολοδιάβατη και με ικανοποιητική σήμανση.

β) Πλατρειθιάς – Εξωγή – Κάλαμος – Περιβόλι – Πλατρειθιάς

Η κυκλική αυτή διαδρομή έχει συνολικό μήκος γύρω στα 3,5 χιλιόμετρα. Μπορεί να είναι σχετικά μικρή, έχει όμως μεγάλες υψομετρικές διαφορές που την καθιστούν αρκετά κουραστική σε σχέση με το μήκος της. Ξεκινάμε από το Γεφύρι του Πλατρειθιά, από υψόμετρο 100 μέτρων, και ανεβαίνουμε, μετά από μια διαδρομή 1,2 χιλιομέτρων, στο χαμηλότερο σημείο της Εξωγής σε υψόμετρο 300 μέτρων. Λίγο πριν φτάσουμε στον ασφαλτόδρομο που οδηγεί στο χωριό της Εξωγής, ακολουθούμε το μονοπάτι προς τον Κάλαμο, μια κατηφορική διαδρομή μήκους 1 περίπου χιλιομέτρου που καταλήγει στην πηγή του Καλάμου. Από εκεί συνεχίζουμε προς την παραλία Περιβόλι, μέσω μιας κατηφορικής διαδρομής μήκους 500 μέτρων. Αφού κάνουμε μπάνιο στη μοναχική παραλία, γυρίζουμε προς τα πίσω, προσπερνάμε το μονοπάτι που είχαμε ακολουθήσει και συνεχίζουμε πάνω στο μεγάλο χωματόδρομο που συναντούμε. Κάποια στιγμή θα συναντήσουμε τον ασφαλτόδρομο που έρχεται από την παραλία των Αφαλών και αυτός θα μας οδηγήσει στο σημείο από το οποίο ξεκινήσαμε

Παρατηρήσεις: Από το Γεφύρι του Πλατρειθιά μέχρι την Εξωγή η διαδρομή είναι καθαρή, σαφής και ευκολοδιάβατη. Από την Εξωγή μέχρι τον Κάλαμο, υπάρχουν αρκετά σημεία που χρειάζονται καθάρισμα για να μην αναγκαζόμαστε – όπως κάναμε εμείς – να βαδίσουμε έρπειν για να προχωρήσουμε. Από τον Κάλαμο προς το Περιβόλι είναι καλύτερα τα πράγματα, χρειάζεται όμως και εκεί λίγο καθάρισμα. Από το Περιβόλι προς τον Πλατρειθιά  δεν υπάρχει θέμα, καθώς είναι φαρδύς δρόμος, αρχικά χωματόδρομος και προς το τέλος ασφαλτόδρομος