Η κατάρα του Σολαίρη

"Η κατάρα του Σολαίρη". Αυτή η έκφραση έχει διασωθεί έως σήμερα και μπορεί να την ακούσουμε να βγαίνει από τα χείλη κάποιου Θιακού, όταν θελήσει να αιτιολογήσει  κάποια οποιαδήποτε αναποδιά που συμβαίνει στον τόπο του

Η υπόθεση του Σολαίρη – για την ακρίβεια του Γάλλου Τζιοβάνι Σολαίρ – είναι μια τραγική ιστορία ενός φρικτού εγκλήματος που συντάραξε την κοινωνία της Ιθάκης το 1837, όταν ακόμη το νησί βρισκόταν κάτω από αγγλική κυριαρχία. ‘Ένα έγκλημα που προκαλεί συναισθήματα οργής όχι μόνο για το ειδεχθές της πράξης, που ήταν η σφαγή της γυναίκας και του 12χρονου γιου του Σολαίρ, αλλά και για το γεγονός ότι η τοπική κοινωνία της Ιθάκης θέλησε να φορτώσει τη στυγερή δολοφονία στον ίδιο το Σολαίρ. Από τη μια γιατί δεν της ήταν εύκολο να αποδεχθεί ότι κάποιος δικός τους άνθρωπος ήταν ο στυγνός δολοφόνος και από την άλλη γιατί της ερχόταν εντελώς βολικό να είναι δολοφόνος ένας ξένος που τύχαινε επιπλέον να είναι ο αρχηγός της νεοσυσταθείσας τεκτονικής (μασονικής) στοάς της Ιθάκης. Μιας οργάνωσης, η οποία στα μάτια τους – και κυρίως στα μάτια της τοπικής ορθόδοξης εκκλησίας – φαινόταν ότι απειλούσε τις παραδόσεις του τόπου τους. Ήταν βολικό, όμως, και για την αγγλική διοίκηση να παρθεί μια απόφαση που θα ικανοποιούσε το κοινό αίσθημα, καθώς το τελευταίο που θα επιθυμούσαν οι Άγγλοι θα ήταν μια εξέγερση που θα μπορούσε να ξεσπάσει με αφορμή το περιστατικό αυτό. Ήδη, τέσσερα χρόνια πριν, στη γειτονική Κεφαλονιά, είχε εκδηλωθεί στάση του αγροτικού πληθυσμού, με ένοπλη σύγκρουση με τις αρχές, με αφορμή τις εκλογές για την ανάδειξη τοπικών αρχόντων.

Τελικά, ο Σολαίρ – ένα χρόνο μετά την αρχική καταδίκη του σε θάνατο – αθωώνεται και φεύγει από την Ιθάκη ηττημένος και ολομόναχος, αφήνοντας θαμμένη στα χώματα του νησιού τη δολοφονημένη οικογένειά του. Σύμφωνα με το θρύλο, ο Σολαίρ – πολλά χρόνια μετά - θα συναντήσει κάποιους Έλληνες ναυτικούς σε ένα Ισπανικό λιμάνι και μόλις μαθαίνει ότι είναι Θιακοί, θα ξεστομίσει την περιβόητη κατάρα: “καταραμένοι να’στε και τίποτε να μη στεριώνει στον τόπο σας”

Διαβάσαμε την τραγική ιστορία του Σολαίρ, όπως αυτή αναπτύσσεται στο βιβλίο του Πέτρου Βλάχου “Ο τέκτονας Τζιοβάνι Σολαίρ στην Ιθάκη του 1837”. Είναι μια ιστορία άκρως ενδιαφέρουσα καθώς μας μεταφέρει στα Αγγλοκρατούμενα Επτάνησα και μας δίνει πληροφορίες – εκτός από το έγκλημα αυτό καθαυτό  – και για την καθημερινότητα μιας κοινωνίας που βρισκόταν εκείνη την εποχή στο σταυροδρόμι όπου συναντιόντουσαν οι θνήσκουσες αυτοκρατορίες του καιρού εκείνου.

Ο πληθυσμός του νησιού έχει ξεκάθαρη ελληνική συνείδηση, όμως βρίσκεται κάτω από Αγγλική κατοχή, έχοντας ακόμη νωπά τα ίχνη από την επί αιώνες Ενετική Διακυβέρνηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι η δίκη για την υπόθεση Σολαίρ διεξάγεται στην ιταλική γλώσσα  - την επίσημη γλώσσα της εποχής στα Επτάνησα - και, όπου χρειάζεται, υπάρχει Έλληνας μεταφραστής.

Είναι επίσης ένας πληθυσμός που βρίσκεται κάτω από την απόλυτη πνευματική δεσποτεία μιας Εκκλησίας, η οποία αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά σκληρή, αδίστακτη, φανατική μισαλλόδοξη και τελικά βαθιά αντιανθρώπινη κόντρα ακριβώς στη διδασκαλία του ιδρυτή της, πραγματικού ή φανταστικού

Είναι, τέλος, ένας πληθυσμός που αποτελείται στη συντριπτική πλειοψηφία του από αγρότες, ψαράδες, ναυτικούς και μικροέμπορους που βλέπει με δυσπιστία και φόβο τη μυστικότητα των τεκτονικών λειτουργιών στις οποίες συμμετέχουν τα μέλη της τοπικής μασονικής στοάς, η οποία απαρτίζεται κατά κύριο λόγο από Άγγλους αλλά και από επιφανή πρόσωπα της τοπικής κοινωνίας. 

Όλα τα παραπάνω συνετέλεσαν ώστε ο Σολαίρ να καταστεί ο αναγκαίος και βολικός αποδιοπομπαίος τράγος. Περισσότερες λεπτομέρειες, όμως, για την υπόθεση Σολαίρ θα έχουμε την ευκαιρία να διαβάσουμε σε επόμενη ανάρτηση εντός των προσεχών ημερών