Η κατάρα του Σολαίρη (2)

Βαθύ, Ιθάκη (1821)
Χαλκογραφία του Άγγλου ζωγράφου Joseph Cartwright

Διαβάζουμε το βιβλίο του Πέτρου Βλάχου “Ο τέκτονας Τζιοβάνι Σολαίρ στην Ιθάκη του 1837”.  Στη σημερινή ανάρτηση μαθαίνουμε τις περιπλανήσεις του Σολαίρ, μέχρι τελικά να καταλήξει στην Ιθάκη. Από τα πόστα που υπηρέτησε ως γραμματέας του υποπροξενείου της Βρετανίας στην Αρκαδία και του προξενείου της Ολλανδίας στην Πάτρα, μαθαίνουμε ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την προεπαναστατική Ελλάδα και φτάνουμε μέχρι τη στιγμή που πατάει το πόδι του στην Ιθάκη το 1831, οπότε ξεκινά την ίδρυση της πρώτης μασονικής στοάς στο νησί

Ο Τζιοβάνι Σολαίρ γεννήθηκε το 1787 στην πόλη Αβινιόν της Γαλλίας και, αν και Γάλλος, ήταν προτεστάντης στο θρήσκευμα. Η ζωή του είχε όλα τα χαρακτηριστικά ενός τυχοδιώκτη της εποχής. Στην αρχή τον βρίσκουμε σημαιοφόρο του στρατού του Μεγάλου Ναπολέοντα κατά τον γαλλοϊσπανικό πόλεμο (1808-1814). Εκείνη την περίοδο μυείται στον ελευθεροτεκτονισμό, σε μια εποχή που οι μασονικές στοές αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς σε ολόκληρη την Ευρώπη. Κάποια στιγμή συλλαμβάνεται από τα Καταλανικά στρατεύματα και οδηγείται αιχμάλωτος στην ισπανική πόλη της Καρθαγένης. Από εκεί κατορθώνει να δραπετεύσει και επιβιβάζεται σε καράβι ντυμένος Φραγκισκανός μοναχός. Σε μια στάση του καραβιού στη Μάλτα, γνωρίζει τον Καθολικό Αναπληρωτή Επίσκοπο της Ζακύνθου, ο οποίος, βλέποντας απέναντί του έναν Φραγκισκανό μοναχό, του προτείνει μια θέση δασκάλου σε ιδιωτικό καθολικό σχολείο της Ζακύνθου. Ο Σολαίρ αποδέχεται την πρόταση, καταφτάνει στη Ζάκυνθο και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα χειροτονείται ιερέας της καθολικής εκκλησίας.

Βρισκόμαστε στα 1813, ο Σολαίρ είναι 25 χρονών και δεν αργεί να εκδηλώσει την τυχοδιωκτική του φύση για ακόμη μία φορά. Γνωρίζει τη Ζακυνθινή Φιορούλα Καραβία, την ερωτεύεται και την παντρεύεται κόντρα στους νόμους της Καθολικής Εκκλησίας. Χαρακτηριστικό είναι πως η λειτουργία του γάμου τελείται από έναν Ολλανδό προτεστάντη ιερέα. Το νέο μαθαίνεται γρήγορα και ο καθολικός επίσκοπος διατάζει την απομάκρυνση του Σολαίρ από το νησί.

Πράγματι, ο Σολαίρ εκδιώχνεται στην επίσης αγγλοκρατούμενη Μάλτα. Γρήγορα, όμως, επιστρέφει στην Ελλάδα. Στην Πρέβεζα συναντιέται με τη γυναίκα του και, αφού περιπλανούνται σε διάφορες περιοχές της οθωμανοκρατούμενης Ελλάδας, τους βρίσκουμε στην Αρκαδία το 1814 όπου ο Σολαίρ υπηρετεί ως γραμματέας του υποπροξενείου της Βρετανικής αυτοκρατορίας. Το 1819 τον συναντούμε στην Πάτρα ως γραμματέα του Ολλανδικού προξενείου και την ίδια χρονιά γεννιέται ο γιος τους Νικολό-Κάρλος.

Βρισκόμαστε πλέον στις παραμονές της Ελληνικής επανάστασης και από τη θέση του ο Σολαίρ έρχεται σε επαφή με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, τον Παπαδιαμαντόπουλο και τον Λόντο. Η στάση του, όμως, απέναντι στην Ελληνική επανάσταση είναι εχθρική. Μάλιστα, σε αναφορά του προς τον πρεσβευτή της Ολλανδίας στην Κωνσταντινούπολης καταγγέλλει πως «οι Έλληνες πρόξενοι της Ρωσίας και της Πρωσίας είναι μέλη της Φιλικής Εταιρείας» και πως ειδικότερα ο Ιθακήσιος πρόξενος της Ρωσίας , Ι.Βλασσόπουλος, είναι ένας από τους αρχηγούς της. Οι συνεχείς αναφορές του Σολαίρ, που εκθέτουν με ημερολογιακό τρόπο τα γεγονότα, μας μεταφέρουν το κλίμα της προεπαναστατικής Πάτρας, λίγες μέρες πριν από τη μεγάλη εξέγερση. Μας δείχνουν, επίσης, πως η επανάσταση που επρόκειτο να ξεσπάσει ήταν κάτι που όλοι  ανέμεναν

Γράφει ο Σολαίρ: “… Στις 8 Μαρτίου μεγάλος αριθμός καλά αρματωμένων Επτανησίων ανέλαβαν τη φρούρηση των προξενείων της Ρωσίας, της Πρωσίας, της Αυστρίας και της Σουηδίας

… Στις 11 Μαρτίου οι Έλληνες φόρτωσαν τα υπάρχοντά τους και εμπορεύματα για τα Ιόνια, τον κόλπο της Ναυπάκτου και τα χωριά της Πάτρας

… Στις 20 Μαρτίου, οι ραγιάδες έστειλαν τις οικογένειές τους στα προξενεία. Ο πρόξενος της Γαλλίας δέχτηκε πολύ κόσμο. Της Αγγλίας κανέναν

… Στις 22 Μαρτίου, επειδή οι Τούρκοι ήξεραν ότι οι Επτανήσιοι πρόξενοι της Ρωσίας, της Πρωσίας, της Σουηδίας και της Αυστρίας είχαν ανάμιξη στην εξέγερση των ραγιάδων, οι Τούρκοι έστειλαν έναν Αγά και συγκλήθηκε σύσκεψη στο Γαλλικό προξενείο με σκοπό να πεισθούν οι Έλληνες πρόξενοι να σταματήσουν τις ταραχές και να καταθέσουν οι ραγιάδες τα όπλα που κρατούσαν. Οι Έλληνες πρόξενοι απάντησαν πως δεν γνωρίζουν τίποτα, πως δεν έχουν καμία ανάμιξη και πως δεν ασκούσαν καμία εξουσία πάνω στους ραγιάδες. Οι πρόξενοι της Αγγλίας, της Ισπανίας και εγώ δεν είπαμε λέξη

… Την αυγή της 23 Μαρτίου ο φίλος μου κ.Γκουμπερνάτις που βρισκόταν στο Ισπανικό προξενείο, με ειδοποίησε ότι όλοι οι πρόξενοι ήταν έτοιμοι να μπαρκάρουν … Πήρα μόνο τα αρχεία του προξενείου και τα πιο πολύτιμα πράγματά μου. Μπαρκάραμε για το Μεσολόγγι”

Πριν φύγουν, οι πρόξενοι των ευρωπαϊκών κρατών που αντιτίθενται στην Ελληνική εξέγερση, μαζί τους και ο Σολαίρ, κινητοποιούν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις και επιτίθενται εναντίον των εξεγερμένων Ελλήνων. Όπως γράφει ο Γ.Ζώρας στο βιβλίο του “ Αι πρώται εν Πάτραις επαναστατικαί εκδηλώσεις κατά πληροφορίας του Ολλανδικού προξενείου” : « … όχι μόνο δε θα βοηθήσουν τους εξεγερμένους ραγιάδες, κωφεύοντες στις εκκλήσεις των αυτοχειροτονημένων ηγετών, αλλά αντιλαμβανόμενοι το ανέλεγκτον της  επαναστατικής δραστηριότητος, αφού διατάξουν τον κανονιοβολισμό τους από πλοία που είναι αραγμένα στο λιμάνι της πόλης, θα καταφύγουν έντρομοι στα Αγγλοκρατούμενα, εκείνη την εποχή, Επτάνησα …»

Ο Σολαίρ καταφεύγει στο Μεσολόγγι προσωρινά, καθώς πλησιάζει και εκεί η Ελληνική επανάσταση. Έτσι αποφασίζει να καταφύγει στα αγγλοκρατούμενα Επτάνησα ασκώντας  το επάγγελμα του δασκάλου της Ιταλικής και Λατινικής γλώσσας. Από το 1821 έως το 1824 τον βρίσκουμε στην Κέρκυρα. Από το 1824 έως το 1827 στη Λευκάδα και από το 1827 έως το 1831 στη Λευκάδα. Στις 12 Μαΐου του 1831 καταπλέει στην Ιθάκη, διορισμένος από τη Διοίκηση του Ιονίου Κράτους, για να εργαστεί ως δάσκαλος Ιταλικών και Λατινικών στο Δευτερεύον Σχολείο της Ιθάκης [Σ.Σ το Δευτερεύον Σχολείο ήταν η μέση εκπαίδευση της εποχής, το Γυμνάσιο της εποχής]

Ο Σολαίρ με τη γυναίκα του Φιορούλα και το 12χρονο τότε γιο του Νικολό, εγκαθίστανται στο Βαθύ, στο κέντρο της Χώρας. Εκείνη την εποχή, η ταξική θέση του δάσκαλου ήταν αρκετά υψηλή. Είναι χαρακτηριστικό πως ο μηνιαίος μισθός του Σολαίρ ήταν 8 τάλαρα, όταν ο μισθός του Επισκόπου ήταν 13 τάλαρα, του Εισαγγελέα 12, του διευθυντή της αστυνομίας 6 και του χωροφύλακα 1.

Ο κοινωνικός περίγυρος στον οποίο θα ενταχθεί είναι αρχικά οι ξένοι, τα μέλη της αγγλικής ταξιαρχίας που εδρεύει στο νησί, ως αγγλική επαρχία που ήταν τότε. Μαζί με αυτούς, οι λίγοι πλούσιοι Ιθακήσιοι που αποτελούν και αυτοί μέλη της άρχουσας τάξης. Αυτοί θα αποτελέσουν τον πυρήνα για την ίδρυση της μασονικής Στοάς στην Ιθάκη. Ήδη, ο Σολαίρ, πριν την άφιξή του στην Ιθάκη, είχε φτάσει στα ύπατα αξιώματα της τεκτονικής ιεραρχίας. Όταν φτάνει στην Ιθάκη κατέχει πλέον τον τελικό (33^ο) βαθμό του Ύπατου του Αληθινού Μυστικού. Δύο χρόνια από την άφιξή του ιδρύεται η μασονική στοά της Ιθάκης και αυτός θα είναι ο πρώτος της Σεβάσμιος Διδάσκαλος

Συνεχίζεται …